Animal Collective - Merriweather Post Pavillion

6 January 2009 - Domino

Είναι
ωραίες οι κυκλοφορίες σαν το Merriweather Post Pavillion για πολλούς και
διάφορους λόγους. Και δε θα σταθώ στο γεγονός ότι τις περιμένει με ενδιαφέρον
τόσο το indie κοινό όσο και το κοινό με πιο "πειραματικά" ακούσματα, γιατί η
κουβέντα θα γίνει ανυπόφορα κοινότυπη και βαρετή. Το συγκεκριμένο άλμπουμ με
τον δύσκολο στην ορθογραφία του τίτλο ξεχωρίζει μέχρι τώρα από τις φετινές
κυκλοφορίες γιατί θέτει θριαμβευτικά στο προσκήνιο ένα "δύσκολο" και εξαιρετικά
ενδιαφέρον θέμα: Αυτό του μουσικού ελιτισμού.

Δεν
έχω σκοπό να ορίσω την έννοια του ελιτισμού στη μουσική, ούτε φυσικά και να την
"στοχοποιήσω". Όλοι εξάλλου οι μουσικόφιλοι, άλλος περισσότερο και άλλος
λιγότερο, είναι φορείς του μικροβίου του ελιτισμού χωρίς αυτό να είναι
απαραίτητα κακό. Ας είμαστε ειλικρινείς: Όλοι γουστάρουμε την έκφραση ζήλιας με
υποψία θαυμασμού στο πρόσωπο του κολλητού τη στιγμή που του εξιστορούμε τη νέα
μας μουσική "ανακάλυψη" και περιμένουμε τη στιγμή που θα μας "αποκαλύψει" και
αυτός με τη σειρά του το νέο του εύρημα. Η διαδικασία αυτή συνιστά ίσως και την
πιο γνήσια έκφραση της "μέθεξης" σε αυτό που -αφηρημένα- oνομάζεται "σύγχρονη μουσική πραγματικότητα". Και εδώ μπαίνει
μια άνω τελεία.

Οι
Animal Collective, λοιπόν, αποτελούν μία από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις
συγκροτημάτων που μπορεί με μία λέξη να περιγραφεί ως "ιδιαίτερο". Κατ' αρχήν
το πλήθος των δισκογραφικών κυκλοφοριών τους είναι τουλάχιστον αξιοζήλευτο:
Δραστηριοποιούνται δισκογραφικά από το 2000 και το Merriweather... είναι
αισίως η όγδοη δισκογραφική δουλειά τους - και νομίζω λίγα συγκροτήματα έχουν
να υπερηφανευτούν για τέτοιο συνδυασμό όγκου και ποιότητας δουλειάς. Κάτι που
τους κατατάσσει σχεδόν νομοτελειακά στα σημαντικότερα σχήματα των 00's (ΟΚ, ας
είναι καλά και η αμέριστη στήριξη που λαμβάνουν από τα ανεξάρτητα, αμερικάνικα
κυρίως, μουσικά media). Έπειτα είναι και η παροιμιώδης δυσκολία να καταταγούν
σε κάποιο συγκεκριμένο μουσικό ιδίωμα: Πολύ εγκεφαλικοί και πολύπλοκοι για να
χαρακτηριστούν neo-folk, αρκετά "φευγάτοι" ταυτόχρονα για να μην τους χωρέσουν
τα στεγανά του post-rock, προκαλούν έναν μόνιμο (αρκετά ευχάριστο όμως...)
πονοκέφαλο σε όσους θέλουν να προσδιορίσουν τη μουσική τους με "λογικά"
κριτήρια. Και το γεγονός αυτό περιγράφει ίσως με τον καλύτερο τρόπο την "ουσία"
των Animal Collective: Είναι ένα συγκρότημα άκρως παρανοϊκό με όλη την έννοια
της λέξης. Ένα συγκρότημα που έχει στο DNA του μια άρνηση υπακοής σε
οποιαδήποτε νόρμα, που ακολουθεί μία ιδιαίτερη, μοναχική αλλά ταυτόχρονα αρκετά
"θορυβώδη" πορεία ώστε να μην μπορεί και εύκολα να σε αφήσει αδιάφορο.

Το
Merriweather Post Pavillion ταιριάζει αρκετά πιστά, σε μία πρώτη
προσέγγιση, στο προφίλ των Animal Collective. Το κάθε track αποτελεί από μόνο
του ένα δαιδαλώδες ηχητικό μονοπάτι, φορτωμένο με μυριάδες ιδέες και ατελείωτα
layers ήχων, άλλοτε οικείων και άλλοτε πρωτόγνωρων στο αυτί. Το γεγονός αυτό
του προσφέρει αρκετούς πόντους "πολυπλοκότητας" και κατά συνέπεια έναν
ιδιαίτερα μεγάλο χρόνο ζωής  στο
cd-player του ακροατή που ψάχνει κάτι παραπάνω από μία επιφανειακή ακρόαση: Τα
54 λεπτά του παρέχουν τόσα ερεθίσματα όσα ολόκληρη η δισκογραφία αρκετών
συγκροτημάτων (ονόματα δε λέμε, άγιες μέρες έρχονται...). Και όλα τα κομμάτια
του σφύζουν από ενέργεια και δημιουργικό οίστρο.  Πού να πρωτοσταθεί κανείς σε αυτόν το
δίσκο... Στο Bluise, άραγε, το πιο γλυκό και προσγειωμένο ίσως κομμάτι
που μας έχουν προσφέρει στη μέχρι τώρα καριέρα τους; Στην κυκλική μελωδικότητα
του My Girls που σε αιχμαλωτίζει από το πρώτο δευτερόλεπτο; Στο
καθηλωτικό Daily Routine ή μήπως στα γκάζια του Lion In a Coma;
Δύσκολα θα βαρεθεί κανείς το Merriweather Post Pavillion, ενώ οι φανατικοί
οπαδοί τους μάλλον θα συμφωνήσουν ότι πρόκειται για την πιο ώριμη και
κατασταλαγμένη δουλειά των Animal Collective και σαφώς για την πρώτη επιλογή
ενός νέου υποψήφιου ακροατή της μπάντας. Όμως...

Όμως
πού βρίσκεται επιτέλους το πρόβλημα και τελικά το Merriweather Post
Pavillion δεν μου άρεσε; Γιατί αυτή η συνθετική τους ικανότητα, που κατά
στιγμές αγγίζει τα όρια της ιδιοφυϊας απέτυχε να με κάνει να συνδεθώ με το
δισκάκι; Θα μπορούσα να πω ότι η υπερβολική προβολή της μπάντας και η "ύποπτα"
εύκολη αποδοχή της με κάνει διστακτικό απέναντί της - έχει παραγίνει τελευταία
το κακό ό,τι προωθεί το Pitchfork να καθιερώνεται με ρυθμούς αστραπής και να
μετατρέπεται σε "κατεστημένο". Κι εδώ μπαίνει και το θέμα του ελιτισμού: Ίσως η
επιτυχία της μπάντας να στηρίζεται πρωτίστως στο γεγονός ότι "πρέπει" να αρέσει
στον "ψαγμένο" ακροατή, ότι το βιογραφικό της και οι διακρίσεις της είναι τόσο
πλούσια που δεν δικαιούσαι να τα αγνοήσεις. Ειλικρινά όμως, δεν πιστεύω ότι
αυτή η διαπίστωση περιέχει όλη την αλήθεια. Οι δεκάδες ακροάσεις του δίσκου μου
άφησαν μία αρκετά σαφή και ρητή εντύπωση: Ότι η καλλιτεχνική ιδιοφυϊα δε
συνδυάζεται υποχρεωτικά με συναισθηματικά μεστά έργα. Η τεχνική και συνθετική
αρτιότητα των Animal Collective έδωσε ένα άλμπουμ εντυπωσιακό μεν, πλην όμως
μπερδεμένο και αρκετά απρόσιτο. Όχι ακριβώς ψυχρό, αλλά σίγουρα
αποστασιοποιημένο και ναρκισιστικό. Οι άψογες εκτελέσεις και ο καταρράκτης των
ιδεών μπορεί να είναι ωραία για να τα θαυμάζεις, απέχουν όμως από το να
δημιουργήσουν μία αίσθηση εγγύτητας και οικειότητας. Το Merriweather Post
Pavillion μου θυμίζει κάτι υπέροχους καναπέδες που βλέπεις σε εκθέσεις
επίπλων: Ωραίο design, ακριβή και όμορφη ταπετσαρία και ένα σωρό λεπτομέρειες
που τους κάνουν αρεστούς στο μάτι. Με ένα όμως πρόβλημα: Αν γυρίσεις το βράδυ
κουρασμένος από τη δουλειά, δε θα σου κάνει καρδιά να ξαπλώσεις πάνω τους και
να δεις Champions League στην τηλεόραση. Και αυτό αναιρεί τη χρησιμότητα του
καναπέ. Όπως και η συναισθηματική αποστείρωση ακυρώνει, εν τέλει, την απόλαυση
του Merriweather...