Όταν άκουσα για πρώτη φορά το soundtrack της ταινίας ‘Η διπλή ζωή της Βερόνικα' με μουσική του Preisner, δε φανταζόμουν ποτέ ότι θα άκουγα ποτέ κάτι αντίστοιχα μελαγχολικό, αλλά, ευτυχώς, όχι το ίδιο παραλυτικό... Ώσπου ήρθε το πρώτο άλμπουμ της Soap & Skin, για να με διαψεύσει περίτρανα.

‘...When scream masses on wound, I want to meet you...'

Το ‘Narrow', έχει διαφορετική συναισθηματική και μουσική ενέργεια, στην ίδια μελαγχολική και στριφνή διάθεση που εκπέμπουν η φωνή και οι ερμηνείες της Anja Plaschg. Δεν είναι ένα σύνηθες μελαγχολικό άκουσμα, αλλά το εντελώς αντίθετο, πρόκειται για κάτι αρκετά επώδυνο ειδικά αν οι στίχοι βρουν έστω και κάτι ελάχιστο που να σας αφορά. Για τους fans του Sopor Aeternus, που ίσως προβάλλουν ενστάσεις...γελάω πονηρά και τους προκαλώ, το ίδιο και η Anja! Φταίει σίγουρα το εφέ που χρησιμοποιεί για να πολλαπλασιάζει τη φωνή της ώστε το άκουσμα να μοιάζει χορωδιακό, φταίει επίσης  η πομπώδης μελαγχολική σύνθεση που θυμίζει πολύ το ύφος του Rachaninov (συγχορδίες στο ‘Big Hand nails Down' ) και φυσικά η ίδια η χροιά της φωνής της, για το ότι αισθάνεται κανείς να τον κατακλύζει ολοκληρωτικά το άκουσμα αυτό˙ σα να μη μπορεί να βρεθεί ούτε μία νότα, ούτε μια σιωπή αισιοδοξίας, από την οποία να μπορεί να ‘πιαστεί' μια χαρούμενη σκέψη.

Σε σημεία καταντάει ιδιαίτερα ‘βαριά' η ατμόσφαιρα του άλμπουμ και ίσως αισθανθείτε ανυπόφορα...αν δεν ακούτε επιπόλαια μουσική. Ο σκοπός του ‘Narrow' δεν είναι καλός, ούτε ‘φωτεινός' τα μηνύματά του είναι αυστηρά και ο στόχος του είναι δυσάρεστος και σκοτεινός. Το πρώτο κομμάτι με τίτλο ‘Vater' δηλαδή ‘Πατέρας' σε συνδυασμό με τους πολύ σκληρούς στίχους του επιβεβαιώνει με το παραπάνω το τι επακολουθεί.

‘...Life lays in your heart like in a coffin, stop faking suffering like a child...'

Η Anja Plaschg είναι μια μουσικός με δικό της στυλ και ύφος το οποίο παραπέμπει τόσο στους δραματικούς κλασσικούς συνθέτες (Wagner, Rachmaninov) όσο και σε folk τραγουδίστριες του παρελθόντος, όπως η Cat Power. Το ‘Narrow', εμπνέεται από μουσικά είδη που η εξέλιξή τους θεωρείται εξαρχής ανεπιτυχής. Αυτό όμως ανατρέπεται, στην προκειμένη περίπτωση με πολύ δυνατές ερμηνευτικά και συναισθηματικά, συνθέσεις κυρίως στο πιάνο.

Ποιός θα τολμούσε να σκεφτεί, ότι οι εκκλησιαστικοί ύμνοι θα μπορούσαν να εμπνεύσουν με οποιοδήποτε αυθεντικό τρόπο ένα σύγχρονο μουσικό? Η ιδέα βέβαια δεν είναι καινούρια όμως σπάνια αναπτύσσεται με τέτοιο συνολικό τρόπο ιδιαίτερα τα τελετουργικά ερμηνευτικά της χαρακτηριστικά. Η εκκλησιαστική κοινότητα του πλανήτη βρυχάται και η Anja απαντάει με απελευθερωτικές κραυγές!

Για να μιλήσω πιο συγκεκριμένα, τα κομμάτια ‘Lost' και ‘Boat turns toward the port' έχουν βασιστεί ερμηνευτικά, ρυθμολογικά και συνθετικά, το ένα στην ερμηνεία των εκκλησιαστικών ύμνων από τους ψάλτες και το άλλο στα πένθιμα εκκλησιαστικά εμβατήρια. Οι λόγοι για τους οποίους το μυαλό πάει μόνο στην εκκλησιαστική υμνωδία και όχι ας πούμε στο γεωργιανό μέλος ή στο αρχαίο θέατρο, είναι στην περίπτωση του ‘Lost', ο μυσταγωγικός τρόπος πολυφωνικού τραγουδιού σε αργό ρυθμό με τη συγκεκριμένη έμφαση στην τελευταία στροφή των στίχων (ιδίως στο ρεφρέν), στοιχεία που απαντώνται αποκλειστικά στους εκκλησιαστικούς ύμνους. Αν υπήρχαν περαιτέρω στοιχεία για την εκφορά του λόγου από το χορό στο αρχαίο θέατρο, από το οποίο έχει εμπνευστεί η βυζαντινή μουσική στην οποία βασίζονται οι εκκλησιαστικοί ύμνοι, τότε ίσως να είχαμε ένα διαφορετικό σημείο αναφοράς. Όσον αφορά στο ‘Boat turns toward the port' προσέξτε λίγο παραπάνω το ρυθμό των τυμπάνων στο background...τι σας θυμίζει? Μήπως τα τύμπανα στα πένθιμα εκκλησιαστικά εμβατήρια τα οποία και το ενέπνευσαν ?

...voyage voyage, plus loin que la nuit et la jour...

Ας έρθουμε τώρα στο μοναδικό αμφιλεγόμενο στοιχείο του άλμπουμ κατά τη γνώμη μου το οποίο όμως αποκαλύπτει αστείρευτη τόλμη από την πλευρά της ερμηνεύτριας. Αναφέρομαι στη μεταμόρφωση του ‘Voyage voyage' της Desireless και ας ξεκινήσω με την εξής ερώτηση: Η αρχική εκδοχή του κομματιού είναι μια αισιόδοξη και χαρούμενη παρότρυνση ή αποκαλύπτει μια μοιρολατρική ματιά στα πράγματα? Επίσης, ανεξάρτητα από τις δυο ερμηνείες, οι στίχοι ως λέξεις έχουν θετικό ή αρνητικό πρόσημο? Η Desireless αναφέρεται σε κυριολεκτικά ή συμβολικά ταξίδια που οδηγούν προς λύτρωση και ξεπέρασμα όλων όσων ‘μας' περιορίζουν. Η ερμηνεία σίγουρα παίζει καθοριστικό ρόλο στα συναισθήματα που προκαλεί η στροφή ‘Voyage voyage, vole dans les hauteurs, au dessus des capitals, des idées fatales...' όμως παρ' όλ'αυτά πρέπει να δεχτούμε πως οι λέξεις από μόνες τους δεν είναι άδεια δοχεία στα οποία βάζει ο καθένας το νόημά του. Έχουν ένα νόημα από μόνες τους εξαρχής, το οποίο και παίρνει θετικό ή αρνητικό πρόσημο μέσα στα συμφραζόμενα. Η παραπάνω φράση για παράδειγμα κατά τη γνώμη μου παροτρύνει προς θετικές σκέψεις. Η ίδια φράση ερμηνευμένη από την Anja με συνοδεία δραματικές συγχορδίες, το μακρόσυρτο ερμηνευτικό ύφος και τη χροιά που τους δίνει, αναφέρεται στην απόλυτη ματαιότητα, σε βαθμό που να μην ανιχνεύεται πουθενά ίχνος θετικότητας, σε ένα ταξίδι το οποίο φαντάζει πλησιέστερα στο...ένα και αιώνιο του καθένα. Κατά τη γνώμη μου η αρχική εκδοχή του τραγουδιού δίνει παροτρύνσεις ενώ η δεύτερη αντιμετωπίζει τα πράγματα ως τετελεσμένα και μάταια. Αυτό που μόλις περιέγραψα συμβαίνει σε όλο το κομμάτι σε βαθμό πρωτόγνωρο για'μένα στη μουσική ακόμα και έχοντας ακούσει τη διασκευή του ‘Holding out for a hero' από τον Sopor Aeternus στο τελευταίο του άλμπουμ. Όσοι έχετε διάθεση συγκρίνετε τις δυο μεταλλάξεις των κομματιών.

Κατά τα άλλα προσωπικά θεωρώ πως το ‘Narrow' δεν έχει τόσο δυνατές συνθέσεις όσο το προηγούμενο άλμπουμ όμως αποκρυσταλλώνει το προσωπικό ύφος της Anja και μάλιστα με τρόπο τολμηρά δημιουργικό και εφευρετικό. Οι δικές μου αγαπημένες στιγμές: το τελετουργικό ‘Lost' το ‘Boat turns toward the port' και το ‘Big hand nails down' αν και βρήκα τους στίχους τους, όπως και των υπολοίπων κομματιών, σχετικά δυσνόητους.

Σας αφήνω ελπίζοντας να αντισταθείτε στη σκοτεινιά και την απελπισία προς τις οποίες η Σειρήνα Anja, προσπαθεί να σας ωθήσει...

 Rating: 7,5 / 10
Νάντια Σαββοπούλου