Στην πρώτη θορυβώδη εμφάνιση των Einsturzende Neubauten πριν από 30 χρόνια, γεννήθηκε ακόμα ένα παράλληλο μουσικό σύμπαν, όπου η μουσική ξεκίνησε με βάση όλα όσα εύφλεκτα εκρήγνυνταν  στο μυαλό του Blixa Bargeld και των εξίσου ανήσυχων συνοδοιπόρων του. Ακόμα και εκεί,  που οι πιο γνωστές «ποπ» επιτυχίες  δε συνίσταται να παίζονται σε σουπερ μάρκετ και εστιατόρια ενώ η καλή ακοή είναι κληρονομικό χάρισμα, κανένα συγκρότημα δεν θα μπορούσε να δώσει συναυλία σαν την προχθεσινή. Άλλοι θα έχουν χαθεί στην ατέλειωτη και αρρωστημένη αναζήτηση του ήχου, άλλοι θα βασίζονται φανατικά στον αυθορμητισμό, στην απόρριψη κάθε είδους φόρμας, θεωρίας  ή προεργασίας. Μουσικοί που θα στίβουν τον αέρα που αναπνέουν για να φτάσουν σε κάτι πραγματικά καινούργιο, θα φτιάχνουν θόρυβο που να τους  τρελαίνει θα αναζητούν σ'αυτόν αλλά και στη σιωπή το κοινό τους σημείο που σε ξεπερνάει. Ποιος μπορεί να φανταστεί τι άλλο;

Το θέμα είναι ότι οι δύο συναυλίες των Neubauten που έχω παρακολουθήσει είναι ο,τι πιο κοντινό στην επίπονη διαδικασία της δημιουργίας, του να κάνεις τα παραπάνω και ποιος ξέρει πόσα άλλα, αγωνιώντας να εκφράσεις συναισθήματα που σε ακουμπάνε ασταμάτητα, βασανιστικά ή γαλήνια. Να κάνεις ο,τιδήποτε ηχεί, σύρματα για να μεταφέρεις ηλεκτρικά σήματα απλών και μη σκέψεων, να περάσεις απ'τη χαρά της αλχημείας σε βαθιές και δύσκολες στιγμές της ζωής.  Σ'αυτήν την ταλαιπωρία γεννιέται η πρωτοπορία. Κι αυτές οι τρεις δεκαετίες του συγκροτήματος είναι ο καλύτερος ορισμός αυτής της υψηλής έννοιας για τη μουσική; Για μας ίσως ναι, οι κύριοι φυσικά θα συνεχίσουν να το ψάχνουν.

Η ιστορία των Einsturzende Neubauten ξεκίνησε με πραγματικά πολύ θόρυβο για να φτάσει σε μεγάλα διαστήματα ησυχίας, αλλά σιγά αυτό το καταφέρνουν και μέσα σε ένα κομμάτι. Τι να περιμένεις δηλαδή σε μια συναυλία τους; Το να βλέπει κανείς να χρησιμοποιούνται λαμαρίνες, κραυγές, τρυπάνι, κονσερβοκούτια, βαρέλια, ηλεκτρικά μουσικά όργανα, σιδερένια σπιράλ, μεταλλικές δεξαμενές, λέξεις με ή χωρίς νόημα, σωλήνες, αλυσίδες, τενεκέδες, μεταλλικά καλώδια είναι το λιγότερο εντυπωσιακό. Το να παίρνουν αργά, σίγουρα και μυσταγωγικά τη θέση του μυαλού, των νεύρων, των κινήσεων και κυρίως της καρδιάς είναι αυτό που σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό. Ο κόσμος γέμισε ασφυκτικά το Fuzz, και βλέποντας όλα αυτά αρχικά στη σκηνή ήξερε ότι δε θα έβλεπε κάτι συμβατικό. Έφευγε με τη βεβαιότητα για λίγο ότι απλά «μόνο έτσι μπορεί να είναι» μέχρι να συνειδητοποιήσει τι άκουσε.

Όταν σκέφτομαι το Ende Neu, το δίσκο του 96, μου έρχεται στο μυαλό η λέξη «ομορφιά». Δεν καταλαβαίνω ακριβώς γιατί δεν τη συνδέω με το Tabula Rasa, αλλά υποψιάζομαι ότι ένας βασικός λόγος είναι το κομμάτι με το οποίο ξεκίνησαν τη συναυλία. Το The Garden είναι μια ομίχλη που χωρίζεται σε ακατανόητα αφαιρετικά πράγματα που σε αποσπούν και σε πράγματα που τονίζονται και σε τραβάνε, αυτόν  το στίχο νομίζεις ότι στον μουρμουράει ο Blixa σχεδόν κολλητά στο πρόσωπό σου. Ντυμένος με το μαύρο κουστούμι, στην ιδιόμορφη θεατρική  παράστασή του, πότε μαέστρος που διευθύνει τον ήχο της καταστροφής και πότε να επιβάλλει και να συντονίζει την απόλυτη σιωπή. Στις ...άλλες συναυλίες, μιλάμε για το δέσιμο της μπάντας και τα λοιπά, στους Neubauten μου δίνεται περισσότερο η εντύπωση ότι ο κάθε μουσικός περιμένει -όχι υπομονετικά- τη σειρά του για να παίξει μια νότα, να χτυπήσει κάτι, να τσαλακώσει, να ρίξει. Σαν κακόφωνη παιδική ορχήστρα που με το ζόρι κρατιούνται να μην παίζουν όλοι μαζί και ο,τι να ‘ναι.

Στην πραγματικότητα βέβαια όλα ακούστηκαν άψογα, από όποια χρονική στιγμή της ιστορίας τους ερχόταν. Το μαγικό Befindlichkeit des Landes ,το Von wegen,το Let's Do It a Dada, το Die Interimsliebenden, το Dead Friends απ'το «αέρινο» Perpetuum Mobile, δίπλα στο βίαιο Installation No1. Πώς ξεδιαλέγουν τους ήχους, πώς γίνεται να φαντάζονται τι απ'ότι ακούγεται τους κάνει; Πώς τους  «μιλάει» κάτι που μπορεί μάλιστα να μην το έχουν ξανακούσει ποτέ; Να πω την αλήθεια, δε μου έρχεται κάτι σπουδαίο να περιγράψω για τα κομμάτια που ακούστηκαν, τα κάθε είδους κρουστά να έλεγαν μόνο τι τράβηξαν, θα είχαμε πιάσει όλη την εικόνα. Απ'έξω χάζευες από μέσα κλονιζόσουν από ξεσπάσματα, φασαρίες και επιβλητικές ματιές του Blixa.

Τα δύο encore περιλάμβαναν ένα μεγάλο σε διάρκεια κομμάτι που περιλάμβανε και τη συμμετοχή μας (μεταφράζεται σε δυο τρία άκυρα ουρλιαχτά, δύο «είσαι θεός», μερικούς τίτλους τραγουδιών και πολλά «γεια σου Blixa»), μα εντυπωσιακότερο ήταν το παιχνίδι με τις κάρτες. Εν συντομία ο κάθε μουσικός διάλεγε στα τυφλά τρεις τέσσερις τέτοιες που έγραφαν άσχετα πράγματα των οποίων το νόημα έπρεπε να μεταφράσουν σε ήχο και ο,τι βγει. Πραγματικά με παιδικό ενθουσιασμό, έκαναν το θορυβώδες κολλάζ από την μπερδεμένη ιστορία που μόλις είχαν φτιάξει, για να κλείσουν τη συναυλία με το Redukt και πολλές υποκλίσεις.

Τα τενεκεδάκια στο δρόμο μετά τα έβλεπα με άλλο μάτι, αλλά και που τα κλότσαγα δε μου έλεγε τίποτα. Ίσως αν τα συνθέσεις τυχαία όπως κάπως συμβαίνει στις σκέψεις, στα όνειρα, στις κάρτες των Neubauten; Αλλά με τενεκεδάκια και παλιατζούρα θα ασχολούμαστε βραδιάτικα; Πάνω κάτω βέβαια για δύο ώρες αυτό κάναμε, με μια ομάδα μουσικών που πήραν τους ήχους της πόλης, της ζωής  και των αμέτρητων αδιεξόδων της και μας τον πρόσφεραν ωμά σε όλη την παντοδυναμία και το θυμό του. Τον άφησαν να ηρεμήσει μέσα τους και κέρδισαν το μυστικό του να κάνουν μουσική αυτά που θέλουν να εκφράσουν, και να τα κάνουν να ακούγονται όπως θα ηχούσαν αν  μπορούσες να τα αγγίξεις.

Βαγγέλης Γιαννακόπουλος

Photos: Alexx Decode