Το 1981 ο Ronald Reagan εκλέχθηκε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Το ένα εκ των δύο ιερότερων συμβόλων του νεοφιλελευθερισμού - ένα για κάθε πλευρά του Ατλαντικού - είχε αποκτήσει πλέον θεσμική εξουσία την οποία επικύρωνε η πολιτιστική ριζοσπαστικοποίηση του αμερικάνικου εθνικισμού. Ο εθνικισμός αυτός, έμεινε αγκάθι στην διαμόρφωση του αμερικάνικου πολιτικού πεδίου μέχρι και σήμερα όπου τα occupy κινήματα ενδέχεται μέσω ζυμώσεων να οδηγήσουν στην υποστολή των σημαιών, επανοηματοδοτώντας τις όχι πια ως λάβαρα της οργανικής σύνθεσης του έθνους, αλλά ως καλύμματα του πολέμου που μαίνεται κάτω από τους εθνικούς ύμνους. Πίσω απ' τις κραυγές "America! America!" ένας οδοστρωτήρας καταστολής και εξαθλίωσης διαμόρφωνε αυτό που η κοινή γνώμη σήμερα αντιλαμβάνεται ως ιδανικό πολίτευμα: έναν σκληρότατο καπιταλισμό, μία άγρια πολιτεία - Savage Republic...

Για τις πράξεις του ο Reagan κέρδισε μια σφαίρα στο στήθος. Μπορεί το όπλο να το κρατούσε κάποιος που είχε δει τον Ταξιτζή του Σκορσέζε και προσπαθούσε να εντυπωσιάσει την Τζόντι Φόστερ, αλλά το γεγονός ότι το μεθυστικό ερωτικό του παραλήρημά τον οδήγησε να σημαδέψει τον Reagan είναι μία καλή ένδειξη της ισχύος του ως συμβόλου. Το 1981, ο Reagan και η Thatcher ήταν οι σημαντικότεροι άνθρωποι στον κόσμο: είχαν καταφέρει να διαλύσουν οποιοδήποτε προνόμιο των κατώτερων τάξεων με την συναίνεσή τους. Αυτό γινόταν μέσω μίας κουλτούρας που γιγαντοποιούσε την σημασία της εθνικής ενότητας και του μύθου της ανάπτυξης. Αυτή η κουλτούρα ήταν μία κουλτούρα βλακείας.

Η Μέθοδος

Η παραγωγή των υποκειμένων είναι μια διαδικασία ανταγωνισμού των λόγων μιας κοινωνίας. Είναι μια συνεχής πάλη για την κατάληψη των εγγράψιμων σωμάτων, μία μάχη ισχύος και πλήθους. Ο λόγος των ρεπουμπλικάνων μπογιάτιζε μανιασμένα τις ΗΠΑ του '80. Ο λόγος της ρήξης καλλιγραφούσε τους Savage Republic.

Αν επιχειρούσαμε μία ταξινόμηση της συναυλιακής διαδικασίας, θα προτιμούσα να γίνει ως εξής: τελετή έναρξης, τελετή λήξης, ιστορική παραγωγή, ιδιοσυγχρονική παραγωγή, προσωπικό θυμικό, διάδραση ατόμων στην σκηνή, διάδραση σκηνής-πλήθους, τεχνικές δυνατότητες, μέσα, σκοποί. Η αντιστοιχία ενός τέτοιου μοντέλου με το πραγματικό συμβάν μιας συναυλίας είναι η ίδια που έχει ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός με ένα κτήριο: είναι πιλότος για την αναδημιουργία του και τη χαρτογράφηση της λογικής του, ωστόσο δεν αναδεικνύει την κατασκευή της ατμόσφαιρας και την ευφορία ή δυσφορία του θεάματος σε συνάρτηση με την ατομική συνιστώσα. Το να γράφεις γι' αυτά όμως θα ήταν άσκοπο και χαζό.

Είσοδος

Η τελετή έναρξης των Savage Republic ήταν εκκεντρική. Δεν ήρθαν απο πίσω ή απ'το πλάι της ιερής - κατά το σύνηθες - σκηνής. Μπήκαν απ'την πόρτα με την μορφή πομπής, με υψωμένο ένα μεταλλικό βαρέλι το οποίο έκρουαν για βηματισμό, ενδεχομένως μια παραπομπή στην στρατιωτική παρέμβαση στο πλήθος και στο πώς η κουλτούρα μπορεί ενίοτε να κωδικοποιήσει τις επιθυμίες σε μαζοχιστική κατεύθυνση. Μία συμβολική είσοδος, μία σπουδή στις τελετές έναρξης, μία πρώτη ρήξη με τα θεσπισμένα. Η πομπή οδήγησε στην σκηνή το μεγαλύτερο μέρος της μπάντας, αφήνοντας ως απόηχο ενόσω παιζόταν το εναρκτήριο κομμάτι το ένα μέλος να κάνει κύκλους μες στο πλήθος με μαράκες στα χέρια. Δεν θα γίνω υπερβολικός λέγοντας ότι η ταχύτητά του και ο επαναλαμβανόμενος ήχος που φτάνει, σε διαπερνά ταχύτατα και απομακρύνεται, παρέπεμπε σε αστυνομική σειρήνα αλλά θα ήμουν ψεύτης αν έλεγα πως δεν το σκέφτηκα. Και οι δημοσιογράφοι μας λένε πάντα την αλήθεια.

Ιστορική Παραγωγή

Αυτό που αποκαλώ ιστορική παραγωγή, των Savage Republic εν προκειμένω, αφορά τις μακροσκοπικές καταβολές που διαμορφώνουν την παράσταση. Αφορά δηλαδή, τις μουσικές επιρροές, τις εμφανείς ρήξεις με άλλα ρεύματα καθώς και τις πολιτισμικές συνιστώσες που οδηγούν τους μουσικούς στις συμπεριφορές τους. Οι πολιτισμικές συνιστώσες είναι λίγο πολύ αυτές που περιγράφω παραπάνω, το "πλαίσιο Reagan", μία ερήμωση του κοινωνικού πεδίου, μία επίθεση στην ζωή, μία επένδυση σε πράγματα με κατεύθυνση, όπως η mainstream κουλτούρα των 80ς, η πρώτη ίσως κουλτούρα εναντιωμένη σε τέτοιο βαθμό σε οποιαδήποτε διεκδίκηση, ψυχική ή κοινωνική. Είναι λογικό ένας μουσικός που βλέπει τα παραπάνω με αρνητικό πρόσημο αποστρέφεται την κυρίαρχη μουσική φόρμα και το αξιακό σύστημά της.

Ένα απ' τα κύρια "μουσικολογικά" χαρακτηριστικά της mainstream μουσικής της δεκαετίας του '80 ήταν οι μινιμαλιστικές μπασογραμμές. Συνήθως στα 4/4, 4 νότες, 4 φορές η καθεμία και παραλλαγές σ' αυτό το μοτίβο. Δεν είναι τυχαίο που αρκετές πιο φιλοσοφημένες, οι λεγόμενες και art punk, μπάντες όπως οι Savage Republic, οι Ex, οι This Heat και οι Pop Group, που αποστρέφονταν αυτή την κουλτούρα, έδειχναν προτίμηση σε παιξίματα μπάσου που παρέπεμπαν στο funk σε μια πιο άγρια εκδοχή του. Κατ' αντιστοιχία, τα ρυθμικά των τυμπάνων, εκτός απο τον "διάλογο" που άνοιγαν με ωμά ρυθμικά στοιχεία όπως βαρέλια και λαμαρίνες, προσπαθούσαν να κρατήσουν αυτή την αυτοσχεδιαστική αναρχία της μαύρης μουσικής δίνοντας έμφαση στον ήχο του ταμπούρου, στα στεφάνια και τα πιατίνια. Οι τέσσερις παραπάνω μπάντες υπήρξαν αντιπροσωπευτικότατες αυτού του παραδείγματος. Οι Savage Republic εξέφρασαν αυτό το μοντέλο κυρίως στις πρώιμες δουλειές τους. Το πρώτο αξιοπερίεργο είναι ότι αυτό το παίξιμο προτίμησαν στις σύγχρονες εκτελέσεις των έργων τους. Το δεύτερο αξιοπερίεργο ήταν το πόσο σύγχρονος και εγγύς στα τωρινά δεδομένα φαινόταν ένας ήχος 30 χρόνων, πράγμα που φάνηκε όχι μόνο απο την απόλαυση που προκάλεσε στο κοινό του An Club αλλά και απο την ευκολία να αντιστοιχιστεί σε μουσικά κινήματα που έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν μια δεύτερη άνοδο, όπως το Crust και το Hardcore Punk.

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της εμπορικής μουσικής της δεκαετίας του '80 ήταν οι φλύαρες φράσεις των τραγουδιών, η παράταση των φωνηέντων και η "μακρά" διάρκεια του κάθε στίχου. Εδώ να σημειώσω ότι αυτά αποτελούν εμπειρικές προσωπικές εκτιμήσεις για την Pop μουσική του τότε και τα συμπεράσματα αυτά δεν γίνονται με χρήση επίσημων μουσικολογικών εργαλείων και ούτε φυσικά με την πρέπουσα έρευνα. Τα Art Punk φωνητικά του τότε, λοιπόν, αντιθέτως, είχαν την τάση να περικλείουν τα φωνήεντα, να τα περιορίζουν στην ελάχιστη εκφορά τους, σε σημείο που η διάκριση με το Spoken Word να γίνεται μόνο βάσει του μέτρου των στίχων που στην περίπτωση του Spoken Word είναι συνήθως πιο ελεύθερο, έχει μία μορφή πιο κοντά στο πεζό κείμενο. Σε ζωντανή εκτέλεση, αυτό παράγει ένα άγχος, λειτουργεί παράδοξα με τα προαναφερθέντα ρυθμικά και τις κιθάρες που - χοντρικά - στο πρώτο και στο τελευταίο μέρος του set αντλούσαν απ'το Noise Rock και το Industrial τμήμα του έργου τους, ενώ στο ενδιάμεσο επεδείκνυαν τις αιτίες που θεωρούνται πρόδρομοι και επιρροή του Post Rock ρεύματος.

Ιδιοσυγχρονική Παραγωγή και Διάδραση

Στον κλάδο της γλωσσολογίας, ιδιοσυγχρονικά ονομάζονται τα γλωσσικά στοιχεία που απαρτίζουν ένα συγχρονικό σύστημα και εξετάζονται σε μία μόνο προοπτική, την προοπτική του παρόντος. Ιδιοσυγχρονική παραγωγή δηλαδή εννοούμε - με αρκετά μεταφορική χροιά - το σύνολο των δράσεων μιας συναυλιακής πράξης και τον τρόπο που αυτές διαρθρώνονται μεταξύ τους. Απ' αυτή την άποψη, τα παραπάνω μουσικά στοιχεία την στιγμή του live κατάφεραν να αποτελέσουν ένα αρκετά δεμένο σύνολο, παρά την σχετική ετερογένειά τους. Αυτό αποτελεί την υπέρβαση ενός φόβου τον οποίον θα μπορούσε να έχει κανείς για την συγκεκριμένη μπάντα. Απο την στιγμή που έχουν παίξει απο πρώιμο Post Rock μέχρι Industrial με Tribal ρυθμούς, θα φανταζόταν κανείς ότι το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ένα κουραστικό τσάτρα-πάτρα multi-kulti συνονθύλευμα, χωρίς καμία συνέχεια, με τις ίδιες επιπτώσεις που θα είχε ένα αδέξιο DJ set. Όμως όχι. Χάρη στην ενότητα της μπάντας, την προσεκτική επιλογή των ενορχηστρώσεων και την διαμορφωμένη άποψη που είχαν και έχουν για το έργο τους, οι αποκλίσεις αυτές έδωσαν αφορμή για μια δημιουργική πολυμορφία.

Η ενότητα αυτή ηταν παραπάνω απο προφανής και δεν περιορίζεται μόνο στην μουσική συνεννόηση. Ήταν εντυπωσιακή η φυσικότητα της ύπαρξης και συνύπαρξής τους στην σκηνή. Και όχι μόνο αυτών. Η (άγνωστη σ'εμένα) κοπέλα του ενός κομματιού με την υπέροχη φωνή και ο αυτοσχεδιαστικός (φίλος των SR απ' το Facebook) Blaine Reininger των Tuxedomoon, έδεσαν εξαίσια με το σύνολο του live. Η σχέση αυτή ίσως να είναι ανεξήγητη. Ίσως να φταίνε οι καλές πρόβες. Ίσως να φταίνε οι κοινές ηχογραφήσεις του νέου δίσκου τον SR στην Αθήνα λίγες ημέρες νωρίτερα. Ή ίσως (και το πιο πιθανό) να φταίει η τριβή του καθενός με τον ήχο του άλλου, η ειλικρίνεια στην έκφραση και η εξάσκηση με το σανίδι. Ίσως.

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της εμφάνισης όμως ήταν η διάδραση των SR με το κοινό. Σχολίασαν την εξέγερση που έλαβε χώρα μία μέρα πριν την άφιξή τους στην Αθήνα. Δέχτηκαν παραγγελιές. Ξεσήκωσαν το πλήθος με το "Next To Nothing", το "Viva La Rock 'n' Roll", τον "Antonis" του Θεοδωράκη, το "Real Men". Εκμυστηρεύθηκαν τις εμπειρίες τους από το παρελθόν. Κι αυτά μέσα στον απόηχο του ολέθρου, τόσο του μουσικού, όσο και του ιστορικού της προηγούμενης εβδομάδας. Η εμφάνισή τους γινόταν καθαρά πολιτική, μία αναπαράσταση του χάους αλλά και της αναγκαιότητάς του, της ηδονής των φωνών, της φωνής των φωνών, της ηδονής των ηδονών. Και γι' αυτό η μερίδα του κοινού που επιδόθηκε για άλλη μια φορά στο σύνθημα "Η Αλληλεγγύη το Όπλο των Λαών, Πόλεμο στον Πόλεμο των Αφεντικών", για πρώτη φορά σε συναυλία, δεν ήχησε καθόλου άσχημα.

Έξοδος

Άφησα απ' έξω τέσσερα αντικείμενα μελέτης: το προσωπικό θυμικό, τις τεχνικές δυνατότητες, τα μέσα και τους σκοπούς. Για τις τεχνικές δυνατότητες δεν είμαι σε θέση να πω κάτι. Για το προσωπικό θυμικό, θα αναφερθώ μονο στην ευχαρίστηση του να έχεις δει μία απο τις καλύτερες συναυλίες της ζωής σου. Μέσα και σκοποί, η θέληση για ζωή. Viva La Rock 'n' Roll.