Θα ξεκινήσω χωρίς ίχνος υπεκφυγής: Οι Godspeed You! Black Emperor είναι οι μουσικοί μου ήρωες. Ένα συγκρότημα που ξεφεύγει από τα όρια του διαχρονικού και που, αδιαφορώντας για μουσικούς κανόνες, συμβάσεις, ακόμα και για την ίδια του την εικόνα, αποτέλεσε ένα από τα σπουδαιότερα μουσικά φαινόμενα στο τέλος του προηγούμενου αιώνα. Και δε στέκομαι μόνο στο μνημειώδη ρόλο που είχαν στην καθιέρωση και εξέλιξη της παγκόσμιας post-rock σκηνής. Η μουσική των Godspeed δε γνωρίζει ταμπέλες και είδη, είναι τόσο εξωφρενικά μεγαλειώδης και αψεγάδιαστη που θα είναι ιεροσυλία η οποιαδήποτε προσπάθεια κατηγοριοποίησής της. Ναι, ακούγομαι αθεράπευτα "οπαδικός" αλλά είναι τέτοια η αξία τους που δε σε αφήνει εύκολα να τους δεις διαφορετικά. Η κολλεκτίβα από το Μόντρεαλ έχει πετύχει τα πάντα: Οι κυκλοφορίες τους αποτελούν ακουστικές εμπειρίες υψηλότατου επιπέδου, αριστουργηματικές, επιδραστικότατες, περιπετειώδεις και πλήρεις από κάθε άποψη, με καθολική υποδοχή από το κοινό και τους κριτικούς. Τα μέλη τους (δεν είναι και λίγοι) είναι ιδιαίτερα δραστήρια και κατά καιρούς μας απασχολούν με εκλεκτά side projects (Thee Silver Mt. Zion, Set Fire To Flames)...

Η στάση τους ακόμα και απέναντι στα "δύσκολα" κοινωνικά θέματα της εποχής μας είναι γενναία και κρυστάλλινη, χωρίς ίχνος υποκρισίας αλλά και χωρίς να πέφτουν στην παγίδα της "καλλιτεχνικής στράτευσης". Και για να μην ξεχνιόμαστε, είναι από τα λίγα σχήματα που, αν και έχουν να κυκλοφορήσουν δουλειά οκτώ ολόκληρα χρόνια, μπορούν να κάνουν δύο απανωτά sold-out στο Gagarin.

Παρασκευή 17 Δεκεμβρίου 2010

Το ελληνικό κοινό και αισθητήριο διαθέτει και μνήμη και ανταποκρίθηκε με το παραπάνω στην "τιμή" που μας δόθηκε με τα δύο live στην Αθήνα, κάνοντας ανάρπαστα τα εισιτήρια. Εφτά χρόνια αναμονής (το 2003 είχαν έρθει τελευταία φορά στη χώρα μας) είναι πάρα πολλά, πόσο μάλλον όταν κανείς δεν ξέρει πότε και αν προβλέπεται επόμενη φορά. Ήδη λίγο μετά τις 9 το ανυπόμονο πλήθος είχε αρχίσει να συρρέει και να γεμίζει ασφυκτικά τις πρώτες σειρές και φυσικά μέχρι τις 10 είχε δημιουργηθεί το αδιαχώρητο. Αφού με το ζόρι εξασφαλίστηκε μία αποδεκτή θέση και το απαραίτητο ποτό, ασχολήθηκα με μία και μοναδική σκέψη: Πόσο δύσκολο έργο θα έχουν προκειμένου να ανταποκριθούν στις υψηλότατες προσδοκίες που είχαμε καλλιεργήσει όλοι μας - οι  φανατικότεροι οπαδοί είναι, εξάλλου, και το πιο αυστηρό κοινό. Επικροτώντας μέσα μου την επιλογή των διοργανωτών να μη βάλουν κάποιο support (οι περισσότεροι θέλαμε να ζήσουμε την ούτως ή άλλως σπάνια εμπειρία μιας συναυλίας των Godspeed χωρίς περισπασμούς) περίμενα μέχρι τις 11 παρά τέταρτο, όταν και η πτήση ξεκίνησε με το Hope Drone.

Hope... 4 γράμματα χαραγμένα στην οθόνη προβολής, σε να τα είχε χαράξει καποιος κατάδικος στον τοίχο του κελιού του, να τρεμοπαίζουν πλάνο με το πλάνο. Και ένα ένα τα μελη να παίρνουν θέση στη σκηνή, όσο οι ενισχυτές τους έχτιζαν σιγά σιγά ένα τείχος θορύβου, που σε λίγα λεπτά έγινε χαώδες και εκκωφαντικό. Και οι προσδοκίες άρχισαν να εκπληρώνονται από τα αποδυτήρια: Οι Καναδοί ήρθαν για να παίξουν δυνατά, πολύ δυνατά. Ήρθαν να μας ανατινάξουν τα κεφάλια. Με το που καταλάγιασε το χάος ακολούθησε το πρώτο "κανονικό" track της βραδιάς, το αριστουργηματικό Moya. Και όλα εκτυλίχθηκαν σα να μην είχε περάσει μια μέρα. Το χτίσιμο ενός τυπικού Godspeed κομματιού γίνεται σιγά σιγά, με αργά και σταθερά βήματα. Θέλει ίσως μία εξοικείωση για να το παρακολουθήσει ο αμύητος θεατής -  και απαιτεί τεράστια προσπάθεια για να στηθεί επί σκηνής. Η κάθε σύνθεση είναι μία μικρή συμφωνία που αποτελείται από μικρότερα, διακριτά κομμάτια, άλλοτε ήσυχα και άλλοτε ακραία δυναμικά, με την αλληλοδιαδοχή τους να αποτελεί το μυστικό του τόσο ιδιαίτερου ήχου τους. Οι επτά μουσικοί επί σκηνής διέθεταν το ταλέντο και τη δύναμη να μετουσιώσουν το λαβύρινθο των ιδεών σε αυτόνομη και υψηλού επιπέδου καλλιτεχνική δημιουργία, αθόρυβα και χωρίς ίχνος επιτήδευσης (ακόμα και ο ίδιος ο Efrim Menuck, η τόσο εμβληματική φυσιογνωμία, ήταν καθιστός, σχεδόν αόρατος σε μια γωνία της σκηνής). Ο ήχος κρύσταλλο σε όλη τη διάρκεια και, παρά την ιδιαίτερα υψηλή ένταση, σε κανένα σημείο δε θυσιάστηκε η καθαρή απόδοση των κομματιών. Και από το Moya ακόμα φάνηκε πόσο κομβικό ρόλο στον ήχο διαθέτει το βιολί, που σε πολλά σημεία έμοιαζε να καθοδηγεί την υπόλοιπη ομάδα. Οι κιθάρες εκτελούσαν με απόλυτη ακρίβεια και το rythm session ήταν απλά βγαλμένο από άλλον πλανήτη (στα μισά περίπου κομμάτια παίζανε με δύο ντάμερ, εξάλλου). Και παρ' όλα αυτά, η τεχνική βιρτουοζιτέ τους έρχεται σε δεύτερη μοίρα γιατί είναι τέτοια η αξία των ίδιων των συνθέσεων που τραβάνε όλη την προσοχή. Και τι προσοχή... Ακόμα και στα πιο ήρεμα μέρη της συναυλίας, στο Gagarin επικρατούσε (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) μια βαθιά, κατανυκτική σιωπή, ένας αόρατος δεσμός και μία απίστευτη χημεία μεταξύ της μπάντας και του κοινού.

Το Albanian που ακολούθησε, με την απίστευτη εισαγωγή των κρουστών, κέρδισε τους πάντες - δικαιολογημένα, καθότι παραδόξως ποτέ δεν ηχογραφήθηκε σε δίσκο και αποτελεί εξ ορισμού ένα συναυλιακό must-see. Η έθνικ ραχοκοκκαλιά του και τα ευφορικά του ξεσπάσματα δείχνουν ότι οι τύποι διαθέτουν μουσικό όραμα και ενσωματώνουν στη μουσική τους πληθώρα επιρροών με τρόπο άψογο. Και μετά από ένα καλοδεχούμενο πέρασμα από το τελευταίο τους άλμπουμ Yanqui U.X.O. που καταχειροκροτήθηκε, ακολούθησε μία μεγαλειώδης τριάδα κομματιών από την κορυφαία ίσως δισκογραφική τους δουλειά Lift Your Skinny Fists Like Antennas To Heaven. Τι κι αν έχουν περάσει δέκα χρόνια, η συγκίνηση στο άκουσμα του Storm, η ανατριχίλα στα βιολιά του Sleep και η κάθαρση που έρχεται στα ξεσπάσματα του Static μένουν χαραγμένα με πυρωμένο σίδερο στις μνήμες όλων μας. Ένα setlist βγαλμένο από τα πιο τρελά μας όνειρα, μία πανδαισία ηχητική και οπτική που δεν περιγράφεται (τα video projections ήταν με διαφορά ό,τι καλύτερο έχω δει, με δύο παράλληλες προβολές δίκην ανοικτού βιβλίου και όλα συναφή με τη θεματολογία, όπως οι παλιές φωτογραφίες του Coney Island που αναφέρεται στην εισαγωγή του Sleep). O καταιγισμός του Sad Mafioso ήταν η τελευταία πινελιά τελειότητας σε ένα live που μας έκανε να φύγουμε αποσβολωμένοι, γεμάτοι συγκίνηση και ένα χαμόγελο από το ένα αυτί ως το άλλο.

Πραγματικά, τα λόγια είναι πολύ φτωχά για να περιγράψουν τον καταιγισμό συναισθημάτων μετά από μία τέτοια συναυλία. Επί δυόμιση ώρες (αυτό κι αν είναι πρωτόγνωρο...) οι Godspeed You! Black Emperor απεδείκνυαν ότι η μουσική είναι μια οικουμενική γλώσσα που μπορεί να μιλήσει στην ψυχή του ανθρώπου, να διαμορφώσει συνειδήσεις, να σου αλλάξει τη ζωή. Δεν εκπλήρωσαν απλά τις απαιτήσεις μας - έβαλαν τον πήχυ τόσο ψηλά που είναι πολύ δύσκολο ακόμα και να πλησιάσει κανείς. Παράπονα; Θα αστειεύεστε... Ούτε που δώσαμε σημασία στον υπερβολικό συνωστισμό, το πρόβλημα με τον κλιματισμό που έκανε για κανα μισάωρο αφόρητη την ατμόσφαιρα, το γεγονός ότι το συγκρότημα δεν αντάλλαξε ούτε κουβέντα με το κοινό του. Σήμερα μίλησε η μουσική και μίλησε υπέροχα - τα λαμπερά, γεμάτα ικανοποίηση βλέμματα των εκατοντάδων οπαδών που αποχωρούσαν από το Gagarin ήταν η πιο τρανή απόδειξη...

Setlist

Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 2010

24 ώρες δεν είναι αρκετές για να ξεπεραστεί το σοκ από μία τόσο μεγαλειώδη εμφάνιση, και επειδή η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης η αναμονή για το δεύτερο συνεχόμενο event εήταν παραπάνω από γλυκιά. Το πλήθος έξω και μέσα στο Gagarin εξίσου μεγάλο και ανυπόμονο - ευτυχώς οι συνθήκες εξαερισμού ήταν πολύ καλύτερες και η αναμονή έγινε πιο εύκολη. Στα πηγαδάκια οι συζητήσεις έδιναν και έπαιρναν για τη σύσταση της σημερινής setlist (κυκλοφόρησε εξαρχής η φήμη ότι τα δύο live θα είχαν αρκετά διαφορετικό περιεχόμενο), αν και εγώ περισσότερο ζήλευα όσους τους έβλεπαν για πρώτη φορά και ήταν πιο ανυποψίαστοι για το τι έμελλε να ακολουθήσει. Οι εικόνες της Παρασκευής δεν έλεγαν να φύγουν από το μυαλό μου, παρ' όλα αυτά η ανυπομονησία για τη νέα εμπειρία ήταν τεράστια. Ευτυχώς, το συγκρότημα δε μας άφησε να περιμένουμε πολύ: Μόλις στις δέκα και τέταρτο (μισή ώρα νωρίτερα από την προηγούμενη μέρα) οι πρώτες παραμορφώσεις του Hope Drone σηματοδότησαν την έναρξη του δεύτερου γύρου.

Ο ήχος παρέμενε συγκλονιστικά πεντακάθαρος και οι Godspeed είχαν κέφια αντίστοιχα και ίσως ανώτερα, απογειώνοντας τη συναυλία από το ξεκίνημά της. Το "κλασσικό" πλέον Albanian προκάλεσε και πάλι ρίγη συγκίνησης, ενώ από την αρχή κιόλας φάνηκε πως όντως οι δύο μέρες είχαν αλλιώτικο setlist - και αποτελεί μεγάλη υπόθεση για οποιοδήποτε συγκρότημα να έχει τη δυνατότητα να δομήσει δύο ισάξια live με διαφορετικά "υλικά". Για το Σάββατο η μπάντα μας φιλοδώρησε και με ένα δεύτερο ακυκλοφόρητο, αποκλειστικά συναυλιακό κομμάτι (το μαγευτικό Gamelan), ενώ από τις δισκογραφικές δουλειές προτιμήθηκε το πρώτο τους άλμπουμ F#A# (Infinity). Η εκτέλεση στο Providence ήταν απλά μεγαλειώδης - με το βιολί μπροστάρη χτίστηκε λιθαράκι-λιθαράκι ένας ύπουλος, κυκλωτικός ρυθμός που κατέληξε σε ένα αιθέρειο, σχεδόν λυτρωτικό ξέσπασμα που άφησε τους πάντες με το στόμα ανοιχτό. Και ναι, τίμησαν και το αγαπημένο (απ' ότι φάνηκε) κομμάτι του κοινού, το ανατριχιαστικό Dead Flag Blues, με μία στοιχειωμένη, γεμάτη ψυχή κιθαριστική εκτέλεση που μας εκτίναξε στα ουράνια. Πολύ σοφά κράτησαν το Static στο setlist - η κορύφωσή του είναι ένας διαχρονικός post rock ύμνος ανεκτίμητης αξίας και ομορφιάς. Και η επιλογή των BFF3 και Antennas to Heaven... απέδειξε το πλέον προφανές - όλα τους τα tracks είναι ισάξια και ισοδύναμα, δουλεμένα σε υπερφυσικό βαθμό και μπορούν να σταθούν με οποιαδήποτε σειρά σε οποιοδήποτε live χωρίς να μειώνεται οούτε στο ελάχιστο η συνολική εμπειρία. Ούτε κουβέντα δε μπορεί να γίνει για το ποια από τις δύο μέρες ήταν η καλύτερη. Ακόμα κι αν έχει κάποιος αγαπημένο δίσκο τους (βασικά, όλοι έχουμε...) καταλαβαίνει ότι η συνολική εμπειρία δεν είναι απλά το άθροισμα των τραγουδιών αλλά κάτι πολύ παραπάνω. Είναι ολόκληρη η οπτικοακουστική πανδαισία που κατακλύζει τις αισθήσεις. Η συγκίνηση της συμμετοχής σε κάτι τόσο μεγάλο και οικουμενικό. Και τελικά... η ελπίδα. HOPE, η μαγική λέξη που ανοίγει κάθε συναυλία των Godspeed You! Black Emperor. Αυτό που μας τρώει η ψυχοφθόρος καθημερινότητα, τα μικρά ή μεγάλα προβλήματά μας, ο ευτελισμός κάθε τι ωραίου... Αυτή την ελπίδα επανέφεραν οι Καναδοί στις ψυχές όλων μας. Αυτό το αναζωογονητικό κύμα ομορφιάς που μπορεί να συνεπάρει χίλια άτομα σε ένα βράδυ μας δείχνει ότι τίποτα δεν έχει χαθεί. Η ομορφιά της ζωής είναι μπροστά μας, και όταν η μουσική είναι ΤΕΧΝΗ (με όλα τα γράμματα κεφαλαία) μας δείχνει τον ασφαλή δρόμο για να τη βρούμε.

Είχε και encore η βραδιά, παρεμππτόντως, το γλυκό και υπνωτιστικό δέυτερο μέρος του 09-15-00. Και πριν από αυτό η μπάντα μας είπε και δυο κουβέντες (λαμβάνοντας και κάπου στο "Fuck Greek Government, Fuck European Union" ένα πηγαίο, θερμό χειροκρότημα. Και οι εκατοντάδες των οπαδών διαλύθηκαν, έχοντας λάβει ένα ανεκτίμητο χριστουγεννιάτικο δώρο made in Canada. Δεν ξέρω πραγματικά πού να πρωτοσταθώ και τι να πρωτοκρατήσω... Ας πούμε ότι την αξία των συνθέσεών τους τη γνωρίζαμε όλοι, όπως και ο καθένας που έχει ακούσει έστω και μία φορά οποιονδήποτε δίσκο τους. Όπως επίσης γνωρίζαμε ότι είναι  μουσικοί πρωτοκλασσάτοι, που μπορούν να στηρίξουν άνετα ένα τόσο οριακό live - διάολε, οι ίδιοι είναι που έγραψαν αυτά τα κομμάτια. Θεωρούσα ακόμα δεδομένη και την αδιαπραγμάτευτη αφοσίωσή τους στη δουλειά τους - πέντε ώρες ζωντανής εμφάνισης σε δύο μέρες αμφιβάλλω αν θα απολαύσω ποτέ ξανά από άλλο συγκρότημα. Και η σημασία του γεγονότος βάζει σε δεύτερη μοίρα τις συζητήσεις για το αν το post rock ιδίωμα (με ό,τι περιέχει αυτό...) έχει πεθάνει.

Τελικά. Μετά από αυτό το τόσο πλούσιο διήμερο, σε ένα πράγμα θα ήθελα να σταθώ: Οι Godspeed You! Black Emperor μας υπενθύμισαν κάτι πολύ απλό και πολύ όμορφο: Ότι υπάρχουν μικρά πράγματα (όπως η μουσική) που έχουν τη δύναμη να σου αλλάξουν τη ζωή. Και να την κάνουν πολύ καλύτερη. Και για αυτό οι Καναδοί, είτε συνεχίσουν την πορεία τους είτε όχι, θα είναι πάντα στις καρδιές μας. Ίσως να είναι πολύ νωρίςς ακόμα για τέτοιες σκέψεις, ωστόσο φεύγοντας από το Gagarin και τις δύο μέρες είχα την αίσθηση ότι δεν ήμουν ο μόνος που πίστευε ότι μόλις έχει παρακολουθήσει την καλύτερη συναυλία της ζωής του...

Setlist