JARBOE : Η Μαινάδα που εξαγνίστηκε στην κόλαση...
JARBOE : Η Μαινάδα που εξαγνίστηκε στην κόλαση...
Αν η Diamanda Galas προκαλεί ανατριχίλες και περιέργεια, η Jarboe είναι ικανή σε δευτερόλεπτα να διαλύσει ολόκληρη την ύπαρξη του καθένα με μη αναστρέψιμο τρόπο. Αντισυμβατική ακόμα και με τους άγραφους νόμους της underground κουλτούρας που τη δημιούργησε, παραβιάζει τους κανόνες όλων των μουσικών ειδών για να δημιουργήσει πάντα κάτι που αποτελεί κομμάτι του εαυτού της.
‘...that's one of the issues when you're like that, the record companies don't like you, they don't know how to sell you...' (συνέντευξη στο περιοδικό rocknrolldating.com, 2009)
Αν έπρεπε να παρομοιάσω με οτιδήποτε τα όσα αισθάνομαι και σκέφτομαι για την Jarboe αυτό θα ήταν ο θηλυκός χαρακτήρας στην ταινία Antichrist του Lars von Trier.
Τρέφω απεριόριστο σεβασμό προς τους ανθρώπους που αναγεννιούνται από μια κόλαση, είτε μπήκαν αυτοβούλως σε αυτήν είτε κάποιος τη δημιούργησε γι' αυτούς. Με τον ίδιο ζήλο τρέφω τα πιο αρνητικά συναισθήματα απέναντι σε όσους αποτελούν ή δημιουργούν κόλαση σε άλλους για οποιονδήποτε λόγο...!
Η Jarboe ενσαρκώνει την πρώτη περίπτωση καλλιτεχνικά και (απ' όσο γνωρίζουμε από τα λεγόμενά της) γενικά σαν άνθρωπος.
22 χρόνια μουσικής έκφρασης με διπλάσιο αριθμό albums που καλύπτουν ένα σωρό μουσικά είδη με ένα κοινό παρονομαστή, όλα προέρχονται από ανάθεμα και από θυσίες ψυχικές, πνευματικές και σωματικές, τόσες όσες δεν ακούγεται δίκαιο να βιώνει κανείς...
Η Jarboe βρίσκεται πάντα προσωρινά σε φανταστικές θέσεις, παραπάνω και παραπέρα από την ιστορία που αποκαλύπτουν τα κομμάτια που έχει φτιάξει ως τώρα.
Έχοντας ξεκινήσει ως μέλος ενός jazz σχήματος, γρήγορα το καλλιτεχνικό και μεταφυσικό της ένστικτο της υπέδειξε να γίνει κομμάτι των αλλαγών του lower east side της Νέας Υόρκης και τελικά να καθορίσει τον ήχο και να είναι ο συνδετικός κρίκος των Swans ή αλλιώς της ‘Michael Gira's band' όπως η ίδια έχει πει.
‘... so I went up there and really forgot who I was as an artist for a good year...Then I don't know for another two years I didn't even sing and I'm a trained vocalist...so we did the Skin project as an outlet for me to sing. Then I started singing more in Swans...' (από συνέντευξη στο ραδιοφωνικό σταθμό Kuci, Irvin,California, 1998)
Με τη διασκευή του ‘Cry me a River' της Ella Fitzgerald στο πρώτο άλμπουμ ‘Blood Women and Roses' των Skin ή World of Skin όπως ονομάστηκαν αργότερα, ξεκίνησε ένα αιμάτινο νήμα ως εκείνη τη συμμετοχή της στο jazz συγκρότημα. Στη συνέχεια πάντα φανέρωνε τον ήχο και την αισθητική της Louisiana στην ερμηνεία της.
Το ζήτημα Swans-Gira/Jarboe εξαντλήθηκε στο εκπληκτικό ‘Anhedoniac' και κυρίως στα γραφικά του αφήνοντας τα σημάδια του στην ίδια και στη μουσική ιστορία.
‘...I consider Anhedoniac as the disease album, the illness CD...' (από συνέντευξη στο ραδιοφωνικό σταθμό Kuci, Irvin, California, 1998)
Σαν μετά από εξαγνισμό καλλιέργησε ένα προσωπικό στυλ που μόνο ο διάβολος και οι μαινάδες μπορούν να προκαλέσουν κι αυτοί ίσως όχι με επιτυχία κι αυτό γιατί η Jarboe βγήκε από μια κόλαση!
Δε μπορεί να τη χαρακτηρίσει κανείς με μια λέξη, η μουσική της, όπως και η ίδια, είναι πειραματική και παρότι δε θα μάθουμε ποτέ τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους την επέλεξαν οι κατά καιρούς συνεργάτες της (Steven Severin, Neurosis, Blixa Bargeld, Backworld, Ignis Fatuus, Lustmord, Edward Ka-spel,Faith and the Muse, Attila, Alan Sparhawk ) υποθέτω πως βασίστηκαν στη διάθεσή της να παίρνει καλλιτεχνικά ρίσκα και να είναι ουσιαστικά ανοιχτή σε προκλήσεις.
‘...I will also try to get some distribution - selective distribution - because I still want to maintain the whole idea of the artist controlling it, not a record label. This has been very satisfying for me, knowing everyone who buys it; where they live...' (το απόσπασμα αφορά τη διανομή του ‘Anhedoniac' και είναι από συνέντευξη στο ραδιοφωνικό σταθμό Kuci, Irvin, California, 1998)
Η Jarboe ακούει το καλλιτεχνικό της δαιμόνιο και τίποτ' άλλο που έχει να κάνει με εμπορικές ή άλλες τάσεις στη μουσική. Παρά το ότι υπήρξε ιδιαίτερα επιλεκτική όσον αφορά στο κοινό όπου διέθετε τη μουσική της, παρότι απέκλειε το ενδεχόμενο να επικρατήσει η τεχνολογία έναντι των έντυπων μέσων, σήμερα η Jarboe διαθέτει τα albums της μέσω itunes και προσεγγίζει η ίδια τους συνεργάτες της.
‘....So I approached him about that, he was enthusiastic and said 'Oh I've got you on my iPod, man!' And so we hit it off!...' ( για τη συνεργασία της με το Phil Anselmo των Pantera από συνέντευξη στο περιοδικό Quietus, 2012)
Σε πλήρη αντίθεση με το τον τρόπο που επέλεγαν συνεργάτες οι Swans, στη solo καριέρα της λειτουργεί διαισθητικά.
‘...it's really just a friends of friends kind of thing that we wind up working with...we've never without really knowing someone or a friend of ours knowing someone, auditioned somebody to work with. We really don't have that kind of attitude...' ( συνέντευξη με τη Jarboe για το περιοδικό QRD, 19956). ‘There is no "band" and never has been. Who ever we pull into our personal vortex is who ends up on the album or tour' (από τηλεφωνική συνέντευξη με τους Jarboe και M.Gira, 1995)
Διατηρώντας τη λογική για τις live εμφανίσεις που δομήθηκε στους Swans και στους World of Skin, μπαίνει ειλικρινά στη διαδικασία να δώσει μοναδικές ερμηνείες των κομματιών σε κάθε συναυλία. Αισθάνεται διαφορετικά το κάθε μέρος και το κοινό και ανταποκρίνεται με δυναμικό τρόπο στα ερεθίσματα που της δίνονται. Έτσι κανείς δε μπορεί να φανταστεί πώς θα νιώσει στο live ούτε τί να περιμένει. Το αντίστοιχο έχω βιώσει σε live των Current 93 με τον David Tibet να κινείται σε διαφορετικούς κόσμους μέσα από κάθε κομμάτι και να το ερμηνεύει με τρόπο τελείως διαφορετικό από τα cds.
‘...we think that it should be an experience that's only happening at that one time during one night & it's something that's not available on a recording. Ιt's an immediate experience. Ιt's organic. Ιt's alive & that's our attitude & our approach towards live performance ...' (σχετικά με τη στάση των Swans απέναντι στα live, από συνέντευξη στο περιοδικό QRD, 1996)
‘...tolerance is the feeling the most mature towards the human race in my opinion...it is important not to lose your sense of humour...'
Το 2013 κυκλοφόρησαν 3 albums της, ‘Mystagogue' (μελωδικό και με διαθέσεις που παραπέμπουν στην folk και country της Αμερικής), ‘Dreams' και ‘Indemnity 3' το οποίο αποτελεί επανεκτελέσεις κομματιών των Swans και των World of Skin από τη δική της σκοπιά.
Τα live της τα τελευταία χρόνια δεν έχουν τα στοιχεία του παρελθόντος που θα έκαναν ανθρώπους που δεν είναι ανοιχτοί, να αποκλείουν την περίπτωση να παραβρεθούν. To 2013 είναι σε tour με το P.Emerson Williams ο οποίος τη συνοδεύει με ακουστική κιθάρα. Το ίδιο θα κάνει και στο 6 dogs.Η εμπειρία όμως διατηρεί το στοιχείο της μυσταγωγίας. Η Jarboe είναι μια σκοτεινή και ακραία παρουσία και γι' αυτό πολύ ενδιαφέρουσα ως performer. Ως αυθύπαρκτη performer μπορεί να μας πετάξει το χειρότερο δηλητήριο χαρακτηριστικό του ήχου του ‘Anhedoniac' και του ‘Mahakali' είναι όμως ικανή (και θα το κάνει) να μας μεταφέρει με επικαιροποιημένο τρόπο, στην πρώτη περίοδο των Swans και των Skin. Η καριέρα της είναι ήδη εκτενής και διαρκής για να κρατάει κανείς μόνο μια στιγμή ως αφορμή για να θέλει να βρεθεί σε παράστασή της. Με ανυπομονησία, σκεπτικισμό και αγωνία...ως το live...
Νάντια Σαββοπούλου